خط میخی

چکیده :

در این مقاله به بررسی این میپردازیم که چگونه خط میخی به وجود آمد.

مقدمه :

خط میخی خطی است که توسط اقوام باستانی آسیای غربی مثل سومری ها ، آشوری ها ، بابلی ها ، ایلامی ها و ایرانی ها از هزاره سوم پ.م برای نوشتن استفاده می شده است.

همه خطوط میخی که تاکنون رمزگشایی شده‌اند از چپ به راست نوشته می‌شوند. این نوع خط که برخی باور دارند پایه اندیشه‌نگار دارد، در همه کشورهای آسیای غربی به کار می رفته است.

پژوهشگران، سومریان را مبدا خط میخی می‌دانند.

خط میخی و تاریخچه آن :

این احتمال می رود که سومری ها نشانه های خط میخی را در حدود 2900 پیش از میلاد در جلگه های پایین دجله و فرات، با ساده کردن خط تصویری ساخته اند.

اکدی ها نیز با کوچ کردن به بابل، از سال 2400 پیش از میلاد خط میخی گرفته شده از خط تصویری را از سومری ها آموختند. ولی خط میخی اکدی سومری شکل بسیار پیچیده ای داشت . این خط بیش از 2000 نشانه داشت .

بعدها بابلی ها با کاستن از تعداد نشانه های خط میخی، آن را به 400 تا 350 نشانه رساندند. اکدی ها با صرف نظر کردن از تاثیر معنی واژه، در شکل واژه فصل تازه ای را در تاریخ خط گشودند و از واژه نگاری به هجا نگاری توجه نمودند.

در زمان فرمانروایی اکدی ها در بابل، خط میخی به آشور و ایلام نیز راه یافت . خط میخی کمی پس از سال 2000 پیش از میلاد، به سوریه راه یافت و از این راه هیتی ها هم با خط میخی آشنا شدند. این خط حدود 1400 پیش از میلاد خط بین المللی بخش بزرگی از غرب آسیا را تشکیل می داد.

خط میخی

در هزاره اول پیش از میلاد اورارتوها هم خط میخی آشوری را گرفتند و ایرانیان در سده پنجم پیش از میلاد، برای نخستین بار به فرمان داریوش بزرگ خط میخی پارسی باستان را از خط ایلامی درست کردند. خط میخی پارسی باستان با این گمان که از خط ایلامی گرفته شده است خط مستقلی است و آن را می توان تنها خط میخی الفبایی نامید.

خط میخی سومری :

میخی سومری را غالب پژوهشگران نخستین گونه خط در غرب آسیا می‌شمارند. سومریان (حدود ۳۰۰۰ تا ۲۵۰۰ سال قبل از میلاد) با ابداع خط میخی دوره‌ای را آغاز کردند که به عنوان آغاز خط نویسی شهرت دارد و همچنین اولین مدارک نگارشی بشر که به صورت لوحهای گلین برجای مانده متعلق به تمدن‌های میانرودان است.

خط میخی هخامنشی :

خط میخی هخامنشی به احتمال زیاد توسط داریوش بزرگ ایجاد شده است. این نوع خط میخی که متشکل از ۵۰ علامت است. آخرین نوع خط میخی‌است که ابداع شده است (در سده‌ ششم پیش از میلاد). این خط برای نوشتن کتیبه‌های هخامنشی به کار رفته است.

خط میخی هخامنشی خطی نیمه الفبایی نیمه هجایی است به علاوه ۸ علامت (ایدئوگرام) که برای لغات پر استفاده مثل شاه، کشور و اهورامزدا به کار می‌روند. این خط از ساده‌ترین خطوط میخی است. تنها خط میخی اوگاریتی است که از آن ساده تر است و صد در صد الفبایی است. این خط همکنون در استاندارد یونیکد (1 و 4) پذیرفته شده و بازه‌ای به آن اختصاص داده شده است.