زن در اساطیر شرق باستان
اثر: ایلسه سیبرت، ترجمه: رقیه بهزادی
موضوع: زنان- خاور میانه- تاریخ- وضع اجتماعی
انتشارات:تهران، نشر پژواک فرزان، 1396.
کتاب حاضر نخستین بار تحت عنوان «زن در شرق باستان» در سال 1379 توسط پژوهنده با همین مترجم منتشر شده است.
در کتاب زن در اساطیر شرق باستان، در سرتاسر تاریخ کهن، سنتی متداول مُشعِر بر آن بوده است که زنان اختیاردار راز های طبیعت بوده اند. از طریق زنان، حکمت و دانش اعصار تجلی یافته و این باور در اهمیت زنان پیشگو، الهه ها، کاهنه ها، مادر-الهه ها و ملکه ها به مِنَصَّه ظهور رسیده است. این کتاب به بررسی ویژگی های اجتماعی ، کاربری، حقوقی و اساطیری زنان از کرانه های فرات و دجله و نیل تا سیحون و گنگ می پردازد و از شباهت و تفاوت های حوزه بزرگ فرهنگی فلات ایران، بین النهرین، آسیای مرکزی و هلال حاصل خیز سخن می رود و از موقعیت زنان در این مناطق گفتگو می شود. به امید به آنکه جهت علاقمندان در این حوزه مفید افتد.
دکتر رقیه بهزادی، متولد 1311 در تهران، از محققان و پژوهشگران سترگ در زمینه شناخت اقوام کهن
، اساطیر، هنر و نمادشناسی پیشا- تاریخی و تاریخی در فلات ایران، آسیای مرکزی، بین النهرین، هلال حاصل خیز، یونان و اروپای مرکزی و شمالی است. وی تحصیلات خود را در دانشگاه تهران در رشته فرهنگ و زبان باستانی در 1355 به پایان برده و سپس به ترجمه و تحقیق و تألیف آثاری بالغ بر پنجاه کتاب و هشتاد مقاله پرداخته و اینک در دانشگاه های بین المللی فارابی، هنر، سوره و آزاد مشغول تدریس و راهنمایی دانشجویان است.
کتاب حاضر شامل بخش هایی چون: سیاهۀ تصویر ها، نقشه، پیش گفتار، مقدمه، تصویر زن در الواح قانون، زناشویی و زندگی خانوادگی، ازدواج مقدس، زنان فرمانروا و زندگی در حرم، زبانم مرا با مردان قابل مقایسه می سازد، سهم زنان در اسطوره و تاریخ شرق باستان ، سیاهۀ لوح ها، لوح ها و اعلام است.
بخش نخست زن در اساطیر شرق باستان با نام “تصویر زن در الواح قانون” با داستان آدم و حوا در تورات آغاز می شود. بر طبق نوشتۀ تورات، وظیفه اصلی حوّا این بوده است که «مادر همۀ موجودات باشد.» و نیز حوّا حلقه ارتباطی در زنجیر طولانی مادر- خدایان را در خاور باستان تشکیل می دهد در ادامه متن نگارنده ارتباط میان حوّا با افسانه های سومری را بیان کرده و نیز به حقوق زنان در زمینه ازدواج، طلاق، شیربها و …، از دوران سه هزار سال پیش از میلاد، بر اساس الواح باقی مانده پرداخته است. بخش “زناشویی و زندگی خانوادگی” درباره قوانین ازدواج و مراسم عروسی ونیز اطلاعاتی از الواح باقی مانده با موضوع قراردادهای ازدواج در اختیار می گذارد، این بخش دربارۀ چگونگی برگزاری مراسم عروسی، لباس عروس و … می پردازد. بخش “ازدواج مقدس” شامل یکی از کهن ترین آوازهای عاشقانه در ادبیات جهان (شرق باستان و سومر) است که نشان دهنده آهنگی روحانی است. “زنان فرمانروا و زندگی در حرم” بخشی است که دربارۀ زندگی زنان حرمسرا و قوانین حاکم برآنها صحبت کرده ونیز نام چندین زن قدرتمند و تاثیرگذار را ذکر می کند، مانند مادربزرگ آشوربانی پال. بخش “زبانم مرا با مردان قابل مقایسه می سازد” بیانگر قدرت و تلاش زنان باستان است.
در متن این بخش از کتاب زن در اساطیر شرق باستان آمده است که (… دانش مفهوم قدرت است. در«ادبیات حکمتی» شرق باستان، عبارتی از زبان امه سال Emesal وجود دارد که احتمالاً به وسیلۀ زنی نوشته شده است: « زبانم مرا با مردان قابل مقایسه می سازد.»…). “سهم زنان در اسطوره و تاریخ شرق باستان” مقاله است که توسط دکتر رقیه بهزادی نوشته شده است که به بررسی ویژگی های اجتماعی، حقوقی و اساطیری زن به طور مثال زن سومر، زن بابل، مادر- الهه ها ی مصر، موقعیت زنان در مصر، چین، هند و ژاپن ونیز آسیای مرکزی و غیره می پردازد. الهه ای که آب توزیع می کند. در کشورهای شرق، که بسیاری ازآن ها وابسته به آبیاری مصنوعی بودند، آب نقشی اساسی بازی می کرد و به صورت الهه مورد پرستش بود…سر این زن با تبسمی « به سبک کهن» به «مونالیزا» معروف شده است. این سر زینت بخش یک مبل است. …
