صخره نگاری های ایران

صخره نگاری های ایران

آثاری از دوران پارینه‌سنگی و میان‌سنگی و نیز نوسنگی در پناهگاه‌های صخره‌ای هومیان و یا هُمیان، میرملاس و غار دوشه در شمال شرق ایران،کوهدشت لرستان، کشف‌شده است که کهن‌ترین تجربه تصویرپردازی انسان ایرانی را به نمایش می‌گذارد.

charles-mcburney-archaeologist

مک برنی، باستان‌شناس، بامطالعه این صخره نگاری‌ها در تابستان ۱۹۶۹ میلادی آن‌ها را از دوره پارینه‌سنگی پالئولتیک تا دوره نوسنگی نئولیتیک تاریخ‌گذاری کرده است. در شهر ۶۰ کیلومتری باکو منطقه وجود دارد به نام قوبوستان که بر روی ارتفاعات آن مجموعه جالب و کم‌نظیری از نقوش تاریخی کشف‌شده است. بر روی صخره‌هایی بانام‌های سنگ بزرگ، سنگ کوچک نقاشی‌هایی حک‌شده است که شباهت بسیاری به صخره نگاری‌های غار دوشه و میرملاس و همیان در ایران دارند.

غار دوشه، غرب استان لرستان

موضوع آثار صخره نگاری های ایران در غار دوشه و میرملاس و همیان، جنگ و شکار با تیروکمان چهارپایانی چون روباه، بز کوهی و سگ است. این تصاویر با اصولی ساده و ابتدایی با رنگ سیاه و زرد اخرایی کشیده شده است که بیشتر آن‌ها از نظر موضوعی به اعتقادات نخستین انسان‌های ابتدایی تعلق دارند. در این صخره نگاری‌ها انسان گاه تمام رو و گاهی پهلو نمایانده شده‌اند و تصاویر حیوانات همه پهلو نما هستند. اهمیت این صفحه نگاری‌ها در آن است که نخستین تجلی ذوق هنری مردمان غارنشین منطقه کوه دشت لرستان نمایان می‌کنند.

نمونه دیگر از این نقاشی‌ها در غار شخطی در جنوب غرب تاجیکستان است. در دیواره جنوبی غار نقشی به رنگ قرمز شرابی نقش خورده است. این نقش صحنه شکار را در بر دارد که در آن شکارچی خود را به‌صورت پرنده آرایش‌کرده است.